Dordrecht & Rotterdam

Vele juweeltjes uit gerenommeerde collecties zijn in de tentoonstelling S.H.O.E.S. - een samenwerking met Modemuseum Hasselt  -  opgenomen, zoals Perugia's surrealistische ontwerp "Hommage à Braque' (1931) uit de collectie van het Musée Internationale de la Chaussure in Romans en de eerste sandaal met plateauzool die Ferragamo in 1938 ontwierp voor actrice Judy Garland. Uiteraard is ook Roger Vivier vertegenwoordigd als de uitvinder van de stilettohak in 1954. Van collecties dichterbij huis zijn prachtige ontwerpen te zien zoals de transparante plastic pump (1960) van Beth & Herbert Levine uit de collectie van Modemuseum Hasselt, en de kleurrijke stilettohak (1985) van Charles Jourdan uit de collectie van het Nederlandse Leder en Schoenen Museum Waalwijk. Deze grote meesters onder de schoenontwerpers worden uitgelicht evenals in eigen land Jan Jansen, die al sinds begin jaren zeventig tot de internationale top behoort. Ook bekende hedendaagse ontwerpers uit Nederland en België komen in S.H.O.E.S. ruimschoots aan bod onder wie: Rem D. Koolhaas, Jan Taminiau en jonge talenten Katrien Herdewijn en Nienke van Dee (winnaar Global Footwear Design Award 2013).Onbekend? Straks bemind?

Door de jaren heen doen afwisselend de zweefhak, open hiel, plateauzool, enkelbandjes, strikken en andere decoraties hun entree in het modebeeld. Ontwerpers experimenteren voortdurend met verschillende vormen, materialen, kleuren en comfort. Kruisbestuivingen en terugblikken op voorgaande modebeelden gaan hand in hand met nieuwe experimenten. De elegantie van de damesschoen wordt steeds verder opgerekt en de hoogte van de hak stijgt naar wel 15 cm. Vernieuwende technologieën en materialen zoals microvezels, elastische en synthetische materialen zorgen voor extreme vormen en soms ook sterk erotisch geladen schoenen. Door de opkomst van ‘couturier' modehuizen en hun ontwerpers ontwikkelt de damesschoen zich van verleidingsobject naar ultiem statussymbool. Zoals actrice Sarah Jessica Parker in Sex and the City zweert bij haar Manolo Blahniks, zo begeren veel vrouwen nieuwe schoenen tot verliefdheid aan toe.

In de Kunsthal Rotterdam is dit voorjaar het design van de damesschoen vanaf 1900 tot nu te bewonderen. ‘S.H.O.E.S' - Sexy Heels or Easy Sandals-  toont ruim vijfhonderd schoenen van coryfeeën onder wie schoenontwerpers André Perugia en Salvatore Ferragamo, internationale ‘sterontwerpers' zoals Manolo Blahnik en Christian Louboutin, en van hedendaags én jong aanstormend talent. Schoenen als ware kunstwerken en op hoogambachtelijk niveau gemaakt: van Victoriaanse laarzen tot aanlokkelijke muiltjes en van pumps tot de meest futuristische creaties. De ongelofelijke variatie en creativiteit van talrijke schoenontwerpen is een lust voor het oog en maakt de tentoonstelling S.H.O.E.S. tot een onweerstaanbare ‘must-see' voor iedereen met een passie voor mode en design.

De zeldzame confrontatie van deze drie kunstenaars in één tentoonstelling maakt onverwachte overeenkomsten zichtbaar in hun experimentele en baanbrekende aanpak. Hoewel geen van de beeldhouwers Frans was, woonden en werkten zij een belangrijk deel van hun leven in het Parijs van begin 20ste eeuw en maken deel uit van de levendige avant-garde. Man Ray hielp Brancusi met het maken van een donkere kamer in zijn atelier voor het ontwikkelen van foto’s, maar had de kwaliteit van de foto’s van Brancusi niet heel hoog zitten. Wel bewonderde hij diens sculptuur. In Man Ray’s foto ‘Noire et blanche’ (1926) is duidelijk een overeenkomst te ontdekken tussen de houding van het beroemde model Kiki de Montparnasse en Brancusi’s sculptuur ‘Muse Endormie’ (Slapende muze) uit 1910. Brancusi had zich voor dat beeld op zijn beurt laten beïnvloeden door een werk van Rosso (Enfant malade, 1893-95).

Na 1900 werd fotografie voor meer mensen beschikbaar door de technische ontwikkelingen die fotograferen makkelijker en goedkoper maakten. Kunstenaars zochten begin 20 ste eeuw steeds meer naar een nieuwe vormentaal in de fotografie. Brancusi, Rosso en Man Ray zetten de fotografie niet zozeer in om hun werk te registreren, maar als een middel om duidelijk te maken hoe toeschouwers hun sculpturen moesten zien en interpreteren. Ze gebruikten de -voor die tijd- experimentele mogelijkheden van het medium, zoals overbelichting, vernieuwende camerastandpunten en het vervagen van voor- of achtergrond. Brancusi fotografeerde zijn werk bijvoorbeeld in het directe zonlicht, waardoor het gepolijste brons op de foto dramatisch schittert. Hij besloot zelfs dat niemand anders zijn sculpturen mocht fotograferen, waardoor hij de afbeeldingen van zijn werk volledig in eigen hand hield. Rosso bewerkte foto’s nadat ze afgedrukt waren door het fotopapier af te knippen en erop te schrijven en tekenen. De tentoonstelling laat zien hoe deze drie kunstenaars, ieder op hun eigen manier, al begin 20ste eeuw bezig waren met thema’s als representatie en manipulatie: thema’s die als zeer hedendaags worden ervaren.

Rosso, Brancusi en Man Ray zijn beslissend geweest voor de ontwikkeling van de moderne beeldhouwkunst. Medardo Rosso wordt samen met Auguste Rodin (1840-1917) gezien als de kunstenaar die de impressionistische stijl introduceerde in de beeldhouwkunst. Brancusi staat bekend als de grondlegger van de moderne beeldhouwkunst met zijn sculpturen van sterk geabstraheerde vormen in gepolijst brons of marmer. Man Ray die vooral bekend is als fotograaf en schilder speelde een belangrijke rol in het Dadaïsme en het Surrealisme. Hij voegde alledaagse voorwerpen samen tot nieuwe objecten, vergelijkbaar met de ‘readymades’ van Marcel Duchamp (1887-1968). Ook ontwikkelde hij zijn eigen fototechniek die hij ‘rayografie’ noemde.

Van over de hele wereld toont Museum Boijmans Van Beuningen topstukken van drie van de meest invloedrijke kunstenaars van de twintigste eeuw: Constantin Brancusi (1876-1957), Medardo Rosso (1858-1928) en Man Ray (1890-1976). Vanuit topcollecties van onder andere Centre Pompidou en MoMA worden iconische sculpturen ingevlogen die nooit eerder te zien waren in Nederland, zoals ‘Princesse X’ (1915-16) en ‘Colonne sans fin’ (1918) van Brancusi. Brancusi, Rosso en Man Ray maakten in hun werk op vernieuwende wijze gebruik van fotografie. De unieke samenkomst van zo’n veertig sculpturen en ruim zestig foto’s die zij van hun sculpturen maakten, biedt een blik over de schouder van deze experimentele kunstenaars.

Na ruim 150 jaar brengt het Dordrechts Museum een belangrijk deel van de bijzondere kunstcollectie van Koning Willem II voor één keer weer bij elkaar in een internationale tentoonstelling.

Willem II (1792-1849) was een kleurrijke koning. Een avontuurlijke Oranjeprins, held op het slagveld, geliefd bij het volk. Maar bovenal was hij ‘kunstkoning’. Deze Oranjevorst besteedde veel aandacht en geld aan het verzamelen van kunst. De schilderijencollectie die hij in korte tijd bijeen bracht, was wereldberoemd.

Echter, na de plotselinge dood van de koning werd de collectie in 1850 geveild. Buitenlandse verzamelaars sloegen hun slag en kochten massaal topstukken van Rembrandt, Rubens, Leonardo da Vinci, Memling, Murillo en Jan Steen. Een vorstelijke verzameling van wereldformaat ging in één klap voor Nederland verloren.

Meer dan 60 schilderijen en tekeningen geven een beeld van de smaak en ambitie van de koning als verzamelaar van oude én eigentijdse kunst. Aangevuld met portretten, historieprenten, meubels, kleding, juwelen en andere kunstvoorwerpen vertelt de tentoonstelling ook het verhaal van de on-Hollandse weelde aan het hof van Willem en zijn vrouw, de Russische tsarendochter Anna Paulowna.

Aanleiding voor de tentoonstelling – de grootste ooit in het Dordrechts Museum – is de viering van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden. Het Dordrechts Museum organiseert de expositie in samenwerking met de Koninklijke Verzamelingen in Den Haag, het Staatsmuseum De Hermitage in St. Petersburg en de Villa Vauban in Luxemburg.